Ma niebagatelny wpływ na nasze samopoczucie. Właściwie dobrany potrafi dodać pozytywnej energii, ułatwia relaks i pomaga zapomnieć o codziennych problemach. Jest narzędziem pracy artystów, projektantów mody, grafików czy architektów. Kolor - zapraszamy w trwającą już sto tysięcy lat podróż po jego historii.

Dla fizyków kolor to po prostu odbite światło, wrażenie, które odczuwamy dzięki naszym zmysłom. Dla artystów kolor jest środkiem przekazu - pomaga im wyrazić, a czasami nawet wykrzyczeć drzemiące we wnętrzu emocje.

Ile lat ma kolor?

Od wieków ludzie przypisywali kolorom symboliczne znaczenia i doszukiwali się w nich cech magicznych czy nadprzyrodzonych. Jednocześnie próbowali kolory okiełznać i wykorzystać. Z różnym skutkiem. Jednym z najstarszych stosowanych przez człowieka naturalnych pigmentów jest ochra - kolorowy pył o odcieniach od żółtego, do ciemnobrązowego. Ludzie umieli przygotowywać i wykorzystywać ochrę już nawet 75 tysięcy lat temu. Tyle lat mają pozostałości barwników znalezionych na muszlach i fragmentach narzędzi w jaskini Blombos w RPA. Z kolei najstarsze znane malowidła ścienne mają już trzydzieści jeden tysięcy lat. To oszałamiające panele koni, nosorożców czy mamutów, odkryte w jaskini Chauveta we Francji.

W poszukiwaniu barw

Pytania o naturę kolorów i prawa, które nimi rządzą, nurtowały ludzi przez całe stulecia. - Długo ich wiedza opierała się jedynie na obserwacji zjawisk natury i mniej lub bardziej udanych doświadczeniach. Ale już starożytni zauważyli, że mieszanie różnych pigmentów daje efekty w postaci nowych kolorów - komentuje Paweł Łuszcz z Fabryki Farb i Lakierów Śnieżka SA, która jest czołowym producentem farb i lakierów w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Wiele zależało tu jednak od wyczucia i intuicji. Tych cech poszukującym nowych kolorów nie brakowało - najlepszym tego dowodem są wspaniałe, kolorowe dzieła renesansowego czy barokowego malarstwa.

Swoistego przełomu w nauce o kolorach dokonał genialny fizyk - Isaac Newton. Po udanych eksperymentach z rozszczepianiem światła przy użyciu pryzmatu, uszeregował barwy w postaci koła. Wyróżnił siedem barw: czerwoną, żółtą, niebieską, pomarańczową, zieloną, indygo i fioletową. Kolorami zajmowali się nie tylko fizycy czy malarze. Swoją teorię dotyczącą barw stworzył również niemiecki poeta Johann Wolfgang von Goethe. A w niej opisał między innymi wpływ kolorów na emocje ludzi.

Doświadczeń ciąg dalszy

Od drugiej połowy XVIII wieku, naukowcy nie ustawali w doświadczeniach i tworzeniu systematyk kolorów. Własne układy barw i teorie przedstawili na przykład Phillip Otto Runge, Karl Ewald Hering oraz Wilhelm Friedrich Ostwald. Koniec XIX i początek XX wieku to z kolei czas Alberta Munsela - amerykańskiego malarza i nauczyciela sztuki. Stworzył on system kolorów (Munsell Color Sytem) składający się z przestrzennego modelu oraz atlasu próbek wydrukowanych na matowym i błyszczącym papierze. Z kolei w 1927 roku w Niemczech zdefiniowano paletę barw RAL, czyli system oznaczania kolorów oparty na porównaniu z wzorcami. Początkowo zawierał on 40 kolorów, dziś kolekcja RAL Classic obejmuje 210 kolorów.

W 1962 roku powstała amerykańska korporacja Pantone Inc. Firma opracowała i wydała własną skalę kolorów. Tworzy ona wzorzec barw nazwany Skalą Pantone. Kolory są na niej oznaczane numerami. Rozbudowane palety kolorów stosowane są najczęściej w poligrafii.

Tysiące odcieni

NCS, czyli Natural Colour System to kolejny z obecnie używanych systemów porządku barw. Opiera się on na zdolności człowieka do rozróżniania sześciu podstawowych kolorów: bieli, czerni, żółci, czerwieni, błękitu i zieleni. W trzech krajach - Szwecji, Norwegii i Hiszpanii stanowi on oficjalną normę. Znany i powszechnie stosowany jest w około sześćdziesięciu krajach, w tym w Polsce. Podstawowy zbiór odcieni ATLAS NCS zawiera aż 1950 próbek kolorów. Współcześnie kolor to nie tylko środek artystycznego wyrazu czy, jak chcieliby go widzieć fizycy, wrażenie - ale przede wszystkim podstawa wielu branż. Wśród nich niebagatelne znaczenie ma produkcja farb, z których tak często korzystamy we własnych domach.

W oparciu o palety barw NCS i RAL unikatowe kolory swoich farb tworzy Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka SA. Dzięki temu, w ofercie Śnieżki każdy znajdzie coś dla siebie. A jest w czym wybierać - razem to ponad dwa tysiące kolorów dostępnych na życzenie klienta. Przy wykorzystaniu farb Śnieżka, każdy może więc stać się artystą w swoim domu. Nie trzeba wiele - wystarczy odrobina wyobraźni.

Dobierając kolory - na przykład do naszego mieszkania - mamy dzisiaj ogrom możliwości. Bez problemu znajdziemy zatem sposób na wyrażenie siebie, pokazanie własnej kreatywności. Ale popuszczając wodze fantazji, warto pamiętać, że kolory wpływają na nasze emocje i samopoczucie. Trafnie dobrane mogą dodać życiowej energii, źle - usypiać, a nawet przygnębiać. Warto więc zapoznać się także z psychologią koloru. Ale to już temat na osobną historię.