Krążą legendy dotyczące fizyki budowli i mikroklimatu wewnątrz pomieszczeń, które mogłyby i nawet powinny „oddychać” po to, aby uniknąć niebezpieczeństwa powstawania pleśni i zapewnić zdrowy klimat w pomieszczeniach.

Założenia vs. rzeczywistość

Pomysł ten zrodził się w połowie XIX wieku podczas eksperymentu znanego higienisty Maxa von Pettenkofera, a dotyczył on właśnie tzw. ściany „oddychającej”. Eksperyment ten zakładał, że można zdmuchnąć świecę przez cegłę za pomocą dodatkowego uszczelnionego lejka. Wywnioskowano wówczas, że porowate materiały ścienne pozwolą na wymianę powietrza pomiędzy wnętrzem a otoczeniem zewnętrznym, przyczyniając się w ten sposób do oczyszczania powietrza w pomieszczeniu wewnętrznego.

fot. FOAMGLAS®

Pettenkofer przeoczył jednak fakt, że kiedy zdmuchnął świecę, wytworzył znaczne nadciśnienie po jednej stronie ściany, które mogło rzeczywiście wymusić przepływ powietrza przez strukturę cegły. Jednak w normalnych warunkach nie ma takich różnic ciśnienia na zewnętrznej powłoce domu. Nawet siła wiatru wywołana silnymi sztormami nie może przenosić powietrza przez nienaruszoną ścianę zewnętrzną - wręcz przeciwnie: ściany murowane i otynkowane są równie szczelne jak betonowe lub profesjonalnie wykończone ściany prefabrykowane.

Wynika z tego również, że termoizolacja - bez znaczenia, czy zainstalowana na zewnątrz czy wewnątrz - nie może utrudniać wymiany powietrza: tam, gdzie nie następuje wymiana, nie można jej zmniejszyć. Nawet hermetyczna warstwa przymocowana w trakcie pomiaru termoizolacji nie będzie miała wpływu na wymianę powietrza w pomieszczeniu.

Wentylacja przestrzeni wewnętrznych

Przestrzenie wewnętrzne muszą być wentylowane. Z jednej strony zużyte powietrze musi zostać zastąpione powietrzem bogatym w tlen, z drugiej strony wilgoć w powietrzu w pomieszczeniu musi zostać rozproszona. Nie jesteśmy w stanie tego uzyskać poprzez tajemnicze procesy fizyczne zachodzące w ścianie, ale przez celową i kontrolowaną wymianę powietrza np. przez krótkotrwałe ale regularne otwieranie okien, lub też przez centralny lub zdecentralizowany system wentylacji.

fot. FOAMGLAS®

Z jednej strony kontrolowana wentylacja pozwala na wysoką jakość powietrza w pomieszczeniach, a z drugiej strony termoizolacja zapewnia ciepłe ściany, na których wilgoć nie może się skondensować, a co za tym idzie zapobiega powstawaniu grzybów, pleśni. Interakcja tych dwóch czynników tworzy przyjemny, zdrowy klimat wewnątrz. Nieizolowana ściana byłaby zimna i niekomfortowa. Ponadto prowadziłoby to do znacznych strat energii i trwałego zagrożenia pleśnią.

Wnikanie wilgoci do ściany jest czasami nazywane oddychaniem. W rzeczywistości odbywa się w zależności od materiału, ale nie odgrywa roli w bilansie wilgotnościowym w pomieszczeniu. Dyfuzja czyli stopniowe przenikanie pary wodnej do materiałów budowlanych w ścianach, może stanowić tylko 2% usuwanej wilgoci. Pozostałe 98% ewakuuje się z pomieszczenia. W praktyce 2% nie odgrywa większej roli.

Znacznie ważniejsze jest to, że tynki gipsowe, wapienne lub gliniane mogą wiązać wilgoć w postaci krystalicznej i jeśli to konieczne, uwalniają ją ponownie do zbyt suchego powietrza w pomieszczeniach. Tak zwane „szczyty wilgotności” są zmniejszone.

Wyciąg z Normy Niemieckiej DIN 4108 z 1969 r

„Oddychanie ścian w sensie odnowy powietrza we wnętrzach nie zachodzi ze względów higienicznych i strukturalnych. Pożądana jest pewna zdolność do pochłaniania pary wodnej wewnątrz ścian. Tynk wewnętrzny czy płyta gipsowo-kartonowa itp. spełnia to zadanie, które możemy nazwać „buforowaniem”.

fot. FOAMGLAS®

Aby zapobiec przenikaniu ilości pary wodnej zaabsorbowanej przez tę warstwę do głębszych warstw układu ściany, może być konieczne zainstalowanie bariery paroszczelnej. Szczególnie w przypadku ściany wielowarstwowej. Wilgotność powietrza pochłaniana w czasie nadmiaru wilgoci, zostanie ponownie uwolniona do wnętrza w okresach suchych, co ułatwia wentylacja pomieszczeń (otwieranie okien, praca kanałów wentylacyjnych itp.). DIN4108-1969

Galeria - budoskop.pl Porady | „Czy moja ściana musi oddychać?”