W okresie spowolnienia gospodarczego, polscy producenci powinni szukać nowych kotraktów na rynkach zagranicznych – uważa Małgorzata Skonieczna z ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku

Warsaw Build 2013, Interiors&Design Warsaw 2013, CERTIBA, Windows&Doors – już we wrześniu w Warszawie odbędą się te cztery wielkie imprezy targowe poświęcone budowie oraz wyposażeniu domów i mieszkań. Jakie są perspektywy dla polskiego rynku budowlanego na lata 2013/14?

Małgorzata Skonieczna*: Wszystkie typy budownictwa składające się na produkcję budowlano-montażową (budownictwo mieszkalne, niemieszkalne oraz to w obrębie inżynierii wodnej i lądowej) w pierwszym kwartale 2013 zanotowały spadki dynamiki. W porównaniu do pierwszego kwartału 2013 produkcja w budownictwie spadła o 18,1 proc., w przypadku budownictwa niemieszkalnego spadek ten wyniósł 11,2 proc., a obiekty inżynierii lądowej i wodnej odnotowały dynamikę na poziomie -19,9 proc. rok do roku. Ten wysoki spadek produkcji inżynieryjnej wiąże się ze znacznie mniejszą aktywnością w obszarze infrastruktury transportu. Produkcja w tym sektorze zanotowała blisko 40 proc. spadek. Warto zaznaczyć, że na pogorszenie sytuacji w branży budowlanej w najbliższych miesiącach wpłynie ograniczona liczba nowych inwestycji, w tym tych kontraktów finansowanych z Unii Europejskiej. Negatywnie na polskie budownictwo (produkcję budowlano-montażową) wpływał będzie przede wszystkim spadek produkcji w obiektach inżynierii lądowej i wodnej, głównie w infrastrukturze drogowej. Poza tym restrykcyjna polityka kredytowa banków, spowolnienie gospodarcze i niechęć do nowych inwestycji w okresie niepewności będą skutkować w najbliższym czasie wyraźnym spowolnieniem w branży budowlanej. Z kolei pozytywnie na branżę będzie wpływało budownictwo niemieszkalne, które będzie najbardziej stabilnym segmentem rynku. Na podstawie aktualnych danych, nasza firma, ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku szacuje w 2013 roku spowolnienie produkcji budowlano-montażowej do poziomu -7,1 proc. rok do roku. Dodatkowo prognozujemy wolumen sprzedaży robót budowlanych w wysokości ok. 89,0 mld zł. Za te spadki odpowiadać będzie głównie infrastruktura transportu drogowego.

Międzynarodowe targi, które odbędą się we wrześniu w Warszawie, mają formułę business-to-business. Przy słabości rynku krajowego stanowią szansę na pozyskanie kontrahentów zagranicznych.

Spotkania biznesowe, które gromadzą międzynarodowych gości, zawsze są szansą na nawiązanie owocnych kontaktów. Dają możliwość poznania firm, które jeśli nie od razu, to na pewno w przyszłości, mogą okazać się partnerami w biznesie. Obecna sytuacja w polskim budownictwie zmusza do poszukiwania nowych rynków zbytu, zwłaszcza tych zagranicznych.

W jaki sposób polscy producenci powinni szukać ucieczki przed kryzysem? Gdzie widziałaby Pani kierunki rozwoju dla polskich firm?

Branża budowlana dotkliwie odczuwa kryzys. Obrazują to choćby głośne upadłości dużych firm wykonawczych realizujących inwestycje w zakresie infrastruktury drogowej. Nieco inaczej kryzys odczuwają producenci materiałów budowlanych. W trudnych warunkach ekonomicznych walczą o utrzymanie udziałów w rynku. Bardzo dobrym przykładem na taką ucieczkę przed kryzysem jest segment stolarki otworowej okiennej i drzwiowej. Jeszcze w 2009 roku czołowym eksporterem produktów z tworzyw sztucznych byli Niemcy. W latach 2010, 2011 i 2012 ten prym przejęli producenci z Polski i dziś to Niemcy są największym odbiorcą polskich produktów z PVC. Również okna drewniane są cenione przez importerów z Europy, głównie Skandynawii. Trzeba jednak zaznaczyć, że rynek zachodni jest nasycony i firmom, które dopiero szukają nowych rynków zbytu, bardzo ciężko będzie skutecznie tam działać. Dlatego warto spojrzeć na wschód i południe, gdzie wciąż pojawiają się nowe, duże inwestycje budowlane. Kraje takie jak Kazachstan, Federacja Rosyjska, czy jeszcze dalej kraje Afryki Północnej (np. Maroko) to rynki, nad którymi powinni zastanowić się polscy producenci materiałów budowlanych.

ASM regularnie analizuje polski rynek budowlany. Jaka jest kondycja spółek w tej branży, które mają się lepiej, a które popadły w kłopoty?

W 2012 roku obserwowaliśmy drastyczny wzrost liczby upadłości w budownictwie. Niezależnie od rodzaju działalności firm, główną przyczyną upadłości były zatory płatnicze. Inwestycje związane z Euro 2012 budziły nadzieje polskich wykonawców, jak się potem okazało złudne, ponieważ większość przedsiębiorstw budowlanych powiązanych z tymi inwestycjami przeżywa ogromne problemy w postaci postępowań upadłościowych, problemów z płynnością, czy niezaspokojonymi roszczeniami podwykonawców i dostawców. W I kw. 2013 roku ogłoszono upadłość 240 przedsiębiorstw, a więc o 6 proc. więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Liczba upadłości w budownictwie nadal jest wysoka i zbliżona do ubiegłorocznej. W ostatnim kwartale upadło 61 firm budowlanych. W I kwartale 2012 roku były to 63 firmy. Nie należy spodziewać się w 2013 roku spektakularnej poprawy sytuacji firm budowlanych. Budownictwo pozostanie branżą bardzo dużego ryzyka, choć zakłada się, że w porównaniu do innych branż przyrost upadłości będzie niższy.

Jak będzie się rozwijał polski rynek w najbliższych latach?

Nasza firma prowadzi wiele analiz dotyczących rynku budowlanego. Wśród nich są badania prowadzone wśród inwestorów indywidualnych i firm wykonawczych. Ci pierwsi są zdecydowanie bardziej ostrożni w planowaniu inwestycji mieszkaniowych, czy remontowych, niż miało to miejsce w ubiegłych latach. Wpływ może mieć na to nie tylko trudna sytuacja gospodarstw domowych, ale również przerwa w rządowych programach wspomagających zakup własnego „M”. Osoby chcące kupić pierwsze mieszkanie na rynku pierwotnym czekają na sprecyzowanie zasad programu Mieszkanie dla Młodych. Powoduje to mniejszy popyt i ostrożniejsze decyzje inwestycyjne deweloperów. Regularność programów rządowych wspomagających zakup mieszkań może doprowadzić do cyklicznych spadków i wzrostów kupowanych mieszkań. Również nasze prognozy przewidują spadek oddanych do użytku mieszkań. Nasze szacunki wskazują, ze w 2013 oddanych zostanie 7,7 proc. mniej mieszkań, niż miało to miejsce w roku ubiegłym.

* Małgorzata Skonieczna Project Manager w Dziale Analiz Rynku Budowlanego w ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku. Specjalizuje się w badaniach jakościowych i etnograficznych. Kierownik projektu Monitoring Rynku Budowlanego. ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku to firma badawcza, która od 1996 roku realizuje badania komercyjne i projekty publiczne.